خصوصیات مورفولوژیک و عملکرد اسانس گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) با کاربرد نیتروژن و آهن

 ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی است کـه اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. به‌منظور بررسی اثر تیمارهای کود نیتروژن و آهن بر خصوصیات مورفولوژیک و اسانس گیاه ریحان، پژوهشی در سال 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کود نیتروژن در چهار سطح صـفر، 60، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار از منبـع اوره و کود آهن در سه سطح صفر، دو و چهار گرم در لیتر از منبع نانو‌کلات‌آهن (9 درصد آهن)‌ بودند. نتایج نشان داد که تأثیر تیمار‌های نیتروژن و آهن بر روی تعداد شاخه‌های جانبی، تعداد گره، ارتفاع گیاه، عملکرد تر و خشک، درصد و عملکرد اسانس معنی‌دار بود. بالاترین مقدار اسانس (84/0 درصد) در تیمار دو گرم در لیتر آهن و به دنبال آن در تیمار دو گرم در لیتر آهن به همراه 180 کیلوگرم در هکتار نیتروژن (79/0 درصد) در مقایسه با تیمار شاهد (51/0 درصد) حاصل شد. همچنین بیشترین میزان عملکرد تر و خشک و عملکرد اسانس در تیمار دو گرم در لیتر آهن به همراه 180 کیلوگرم در هکتار نیتروژن مشاهده شد. به­طوری که عملکرد اسانس در این تیمار ( 6/13 کیلوگرم در هکتار) به نزدیک دو برابر تیمار شاهد ( 1/7 کیلوگرم در هکتار) رسید. نتایج آزمایش نشان داد که بهترین تیمار دو گرم در لیتر آهن به همراه 180 کیلوگرم در هکتار نیتروژن برای دستیابی به بیشترین میزان عملکرد تر و خشک و مقدار اسانس قابل توصیه می‌باشد.